کتاب مقدس درباره تثلیث چه می گوید!؟
به گزارش فرقه نیوز:بی تردید اولین جایی که باید در آان به دنبال تثلیث گشت کتاب مقدس است. کتابی که زیربنای اساسی دین مسیحیت را بنیان می نهد. اما آیا تثلیث در کتاب مقدس وجود دارد؟ آیا عیسی (ع) پیرامون آن سخنی به میان آورده است؟
یکی از تامل برانگیز ترین و شبهه سازترین مسایل در زمینه تثلیث این است که این آموزه به عنوان یکی از مهمترین و اساسی ترین آموزه های مسیحیت در کتاب مقدس هیچ جایگاهی ندارد و برخی تنها با بیان برخی شواهد بسیار کم رنگ و غیر قابل پذیرش سعی در اثبات این آموزه در کتاب مقدس دارند.این مساله یکی از مهمترین دل مشغولی های جامعه مسیحی بوده و قرن هاست بزرگان مسیحیت به دنبال رد پای تثلیث درکتاب مقدس می باشند.
این مساله مورد اعتراف گروههایی از مسیحیان نیز قرار گرفته است. برای نمونه توماس میشل مسیحی می نویسد: (( کلمه سه گانه هرگز در کتاب مقدس وارد نشده است و نخستین کاربرد شناخته شده آن در تاریخ مسیحیت به تئوفیل انطاکی در سال 180 باز می گردد. البته ریشه های مفهوم سه گانگی در عهد جدید احساس می شود.)) [1]مستر هاکس معتقد است: «مسئلة تثلیث در عهد عتیق و عهد جدید مخفی و غیر واضح است و تنها کنایه‌هایی در این زمینه وجود دارد».[2]
دایرة‌المعارف‌های «الیاده» و «هستینگز» در مدخل تثلیث، وجود تثلیث را هم در عهد عتیق و هم عهد جدید انکار می‌کنند.[3]
امیل برونر، یكی از مهمترین الهی‌دانان پروتستان در رسالة خود دربارة خداوند می نویسد(( ... باید صادقانه بپذیریم كه آموزة تثلیث، هیچ بخشی از پیام مسیحیت نخستین یعنی عهد جدید را شكل نمی‌دهد و ایمان راسخ در حیات دینی كلیسای مسیحی در هیچ دوره‌ای از تاریخ مسیحیت بر تثلیث استوار نبوده است». ». [4]
جوزف پریستلی روحانی و شیمی‌دان انگلیسی در کتاب «تاریخ تباهی‌های مسیحیت» کفاره‌شدن مسیح و تثلیث را رد کرده و آنها را تباهی‌های دانسته است که با گذشت زمان، مسیحیت را آلوده کرده‌اند. به‌عقیدۀ او، در تعالیم مسیح و حواریون این آموزه‌ها وجود نداشته است[5]
برخی نیز تنها به عدم تبیین درست و عدم اشاره به ارتباط سه شخصیت در تثلیث در کتاب مقدس اعتراف نموده و آن را زمینه ساز سرگردانی مسیحیان بر شمرده اند.[6]
گروههای مختلفی نیز در طول تاریخ به دلایل مختلف از جمله عدم وجود این عقیده در کتاب مقدس به رد تثلیث پرداخته اند. جان ناس از فرقه‌ای به رهبری سروتوس(1553ــ1511) نام می‌بَرد و می‌نویسد: «سروتوس پس از مطالعۀ دقیق صحف جدید ملاحظه کرد مسئلۀ تثلیث که برحسب اعتقادنامۀ نیقیه برای عموم مسیحیان امری مسجّل شده بود در آن صحف وجود ندارد و معتقد شد که این عقیده، کفر محض و باطل است. پس رساله‌ای به نامِ دربارة خطاهای تثلیث در سال 1351 منتشر ساخت. وی می‌گفت مبدأ تثلیث یعنی ایمان به اب و ابن و روح‌القدس یکی از ابداعات کلیسای کاتولیک است و مسیحی صحیح‌الإعتقاد که به نص انجیل عمل می‌کند هرگز نمی‌تواند به الوهیت بشری به اسم عیسی اذعان نماید و عقلاً محال است که از اجزای ثلاثۀ سه شخصیت خدای واحدی ترکیب شود. او را به‌جزای کفر و الحاد، زنده بسوزاندند».[7]
به نظر می رسد برخی جبهه‌گیری‌های بزرگان مسیحیت در پذیرش تثلیث، به خوبی نشان می‌داد که از همان ابتدا این افراد به وجود شواهدی در کتاب مقدس در تأیید تثلیث دست نیافته بودند و گرنه آنها نیز به‌راحتی با این آموزۀ مسیحی مخالفت نمی‌کردند. جالب اینکه پولس و یوحنا نیز که در نوشته هایشان بر الوهیت عیسی و تجسم تاکید داشته اند؛ هیچ گاه از تثلیث و 3 گانگی در شخص و یکی بودن در جوهر یاد نکرده اند . همچنین در نوشته های آنان خبری از الوهیت روح القدس نیست.
نکته قابل توجه اینکه در کتاب مقدس نه‌تنها هیچ آیه‌ای مبنی بر تثلیث وجود ندارد، بلکه همان گونه که قبلا اشاره شد دربردارنده اشاراتی است که نشان می‌دهد خدایی جز خدای یگانه نیست و عیسی مسیح نمی‌تواند خدا باشد. و هیچگاه با خالق هستی یکسان نبوده است. او بارها اشاره می کند که اختیاری از خود ندارد. [8]او همچنین معتقد بود که ذاتی متمایز از خداوند دارد. [9]
اینک معمایی بزرگ پیشِ روی مسیحیان قرار دارد؛و سوالات بسیاری در این زمینه ذهن مسیحیان را به خود مشغول داشته است سوالاتی از جمله اینکه؛
· آیا با وجود اهمیت آموزه تثلیث در مسیحیت امروزی، لازم نبود در کتاب مقدس دربارۀ آن مطالبی وجود داشته باشد؟ به عبارتی چرا دردر کتاب مقدس از یکی از اساسی‌ترین مباحث الهیات مسیحیت، خبری نیست؟!
· چرا عیسی(ع) هیچ گاه به تثلیث اشاره نکرد؟آیا سزاوار نبود که عیسی یکی از مهمترین آموزه های مسیحی را برای مسیحیان بازگو نموده و ابعاد مختلف ان را مورد بررسی قرار دادهد؟
· چرا در کتاب های عهد عتیق و سخنان انبیاء کتاب مقدس هیچگاه از این مساله سخنی به میان نیامده است؟!
در حقیقت اینها سوالاتی است که همواره می تواند برای جوامع مسیحی مشکل آفرین و تردید برانگیز باشد.
آنچه مشخص است تثلیث تنها یک آموزه کلیسایی است که پس از سالها کشمکش و اختلافات عمیق در میان مسیحیان به تصویب رسیده و با مخالفین آن به بدترین شکل رفتار می شد.به تعبیر یکی از مسیحیان: ((تثلیث نتیجه تامل کلیساست در تجربه اش از مسیح.)) [10]
[1] - میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمۀ حسین توفیقی، ص73
[2]. هاکس، جیمز، قاموس کتاب مقدس، ، ص345.
[3]. در دایرة‌المعارف الیاده آمده است: «مفسران و عالمان الهیات امروزی، بالإتفاق می‌گویند در عهد قدیم آموزۀ تثلیث یافت نمی‌شود و مواردی از این کتاب که در گذشته برای اثبات تثلیث به کار می‌رفته، چنین دلالتی ندارد. همچنین این مفسران و عالمان الهیات همگی برآنند که در عهد جدید، از تثلیثْ ذکر صریحی نیامده و مواردی که برای اثبات این امر مورد استفاده قرار گرفته، چنین دلالتی ندارد». عبدالرحیم سلیمانی‌اردستانی، درآمدی بر الهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، ص131..
[4]. جان هیک، اسلام و یکتاپرستی مسیحی، ترجمۀ محمدحسین محمدپور، مجلۀ هفت‌آسمان، سال1385، ش30، ص77.
[5]. عباس رسول‌زاده و جواد باغبانی، شناخت مسیحیت، ص510.
[6]. پروفسور ارنست میکل دانشمند آلمانی در کتاب «معمار جهان»، می‌نویسد: ((عقیدة تثلیث 3 رکن عمده اندیشه مسیحیان را تشکیل می‌دهد. و این در واقع به‌صورت رمز و معمایی درآمده است و فکر میلیون‌ها علمای مسیحی را در این باره به‌خود مشغول داشته و آنان در طول 1900 سال اخیر افکارشان را در این باره خسته کرده‌اند. مندرجات انجیل‌ها که تنها منبع و مدرک این ـ شرکت سه‌گانه ـ است درباره ارتباط این 3 شخصیت با یکدیگر کاملاً مبهم و تاریک است و نمی‌تواند جواب رضایت‌بخشی به چگونگی مسئله وحدت آنها بدهد)) محمدحسین کاشف‌الغطاء، پژوهشی دربارۀ انجیل و مسیح، ترجمۀ سیدهادی خسروشاهی، صص216ـ215.
[7]. جان.بی.ناس، تاریخ جامع ادیان، ترجمۀ علی‌اصغر حکمت، ص 680- 681.
[8] - به شما می گویم که پسر از خود هیچ نمی تواند کرد مگر آنچه بیند که پدر به عمل آرد)) یوحنا 18:5
[9] - ۱۷ چون به راه می‌رفت، شخصی دوان‌دوان آمده، پیش او زانو زده، سوال نمود که "ای استاد نیکو چه کنم تا وارث حیات جاودانی شوم؟” ۱۸ عیسی بدو گفت: "چرا مرا نیکو گفتی و حال آنکه کسی نیکو نیست جز خدا فقط؟ مرقس 17.18:10
[10] - مهرداد فاتحی ، تثلیث( نگاهی به خدای مسیحیان)، ،ص51
