ایلان پاپه؛ صدای متفاوت تاریخ‌نگاری اسرائیل
پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز: در میان پژوهشگران اسرائیلی، نام ایلان پاپه همواره با جنجال و مناقشه همراه بوده است؛ مورخی یهودی که برخلاف جریان غالب صهیونیستی، خوانشی متفاوت و انتقادی از تاریخ اسرائیل و مناقشه فلسطین ارائه داده است. پاپه یکی از شاخص‌ترین اعضای گروهی است که در پژوهش‌های تاریخی دهه‌های اخیر به عنوان «مورخان نوین» (نومورخان) شناخته می‌شوند. جریان «مورخان نوین» اسرائیل گروهی از پژوهشگران هستند که در دهه‌های پایانی قرن بیستم، با تکیه بر اسناد آرشیوی آزادشده، روایتی تازه و متفاوت از تاریخ شکل‌گیری اسرائیل و جنگ ۱۹۴۸ ارائه دادند.
زندگی، تحصیلات و مهاجرت
ایلان پاپه در سال ۱۹۵۴ در شهر حیفا در خانواده‌ای یهودی به‌دنیا آمد. دوران کارشناسی خود را در دانشگاه عبری اورشلیم سپری کرد و سپس برای ادامهٔ تحصیل به بریتانیا رفت و دکترای تاریخ خود را در سال ۱۹۸۴ از دانشگاه آکسفورد دریافت کرد. رسالهٔ دکترای او به سیاست خارجی بریتانیا در خاورمیانه پس از جنگ جهانی دوم می‌پرداخت. پاپه پس از بازگشت به اسرائیل، از سال ۱۹۸۴ به تدریس علوم سیاسی و تاریخ در دانشگاه حیفا مشغول شد و تا سال ۲۰۰۷ در این دانشگاه به‌عنوان استاد ارشد فعالیت کرد. او همچنین بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ ریاست «مؤسسهٔ مطالعات فلسطینی و اسرائیلی امیل توما» در حیفا را بر عهده داشت. پاپه در دهه ۱۹۹۰ وارد فعالیت سیاسی نیز شد و دو بار (۱۹۹۶ و ۱۹۹۹) در فهرست انتخاباتی حزب چپ‌گرای حداش (جبهه‌ی دموکراتیک صلح و برابری) برای کنست نامزد گردید. ایستادن پاپه در برابر سیاست‌های رسمی اسرائیل و حمایت او از تحریم آکادمیک اسرائیل، هزینه‌های شخصی بسیاری برایش داشت: او بارها از سوی محافل صهیونیستی «خائن» خطاب شد و حتی در پارلمان اسرائیل (کنست) محکوم گشت. شدت فشارها و تهدیدهای جانی به حدی بود که در سال ۲۰۰۷ پاپه تصمیم گرفت اسرائیل را ترک کند و به انگلستان مهاجرت نماید. او از آن زمان تاکنون استاد تاریخ در دانشگاه اگزتر و مدیر «مرکز اروپایی مطالعات فلسطین» در این دانشگاه است.
آثار برجسته ایلان پاپه
پاپه تاکنون کتاب‌ها و مقالات متعددی در زمینهٔ تاریخ خاورمیانه و مسألهٔ فلسطین منتشر کرده است. در میان آثار او، سه کتاب از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند که دیدگاه‌های انتقادی او را به‌خوبی منعکس می‌کنند:
- پاکسازی قومی فلسطین :(2006)
مشهورترین کتاب پاپه که به بررسی اسناد و شواهد مربوط به فاجعهٔ ۱۹۴۸ فلسطین (نکبت) می‌پردازد. پاپه در این کتاب نشان می‌دهد که آوارگی حدود ۷۵۰ هزار فلسطینی در خلال جنگ ۱۹۴۸ نه یک نتیجهٔ تصادفی جنگ، بلکه حاصل یک طرح از پیش‌طراحی‌شده توسط رهبران صهیونیست برای ایجاد کشوری با اکثریت یهودی بود. او با اتکا به مدارک داخلی صهیونیست‌ها (از جمله طرح دالت ۱۹۴۷) اثبات می‌کند که بیرون‌راندن سیستماتیک ساکنان عرب فلسطین هدف اصلی جنگ ۱۹۴۸ بوده است. این کتاب بسیاری از باورهای رسمی اسرائیل را رد می‌کند و تصریح دارد که تخریب بیش از ۴۰۰ روستای فلسطینی و کشتار غیرنظامیان در آن دوره، مصداق بارز «پاکسازی قومی» است. پاپه اسطورهٔ ادعایی رهبران اسرائیل را که «فلسطینی‌ها خودخواسته سرزمین‌شان را ترک کردند»، قاطعانه رد کرده و با شواهد آرشیوی نشان می‌دهد اخراج اجباری فلسطینیان، از ابتدا جزو ارکان ایدئولوژی تأسیس دولت اسرائیل بوده است. انتشار این کتاب جنجالی با واکنش تند محافل صهیونیستی مواجه شد (تا جایی که رسانه‌های اسرائیلی فیلمی با عنوان «دروغ‌های ایلان پاپه» دربارهٔ آن ساختند(، اما در مقابل، بسیاری از منتقدان مستقل آن را پژوهشی شجاعانه و دقیق دانستند که روایت رسمی جنگ استقلال اسرائیل را زیر سوال می‌برد.
- تاریخ مدرن فلسطین: یک سرزمین، دو قوم :(2003)
کتابی که یک روایت جامع و مردمی از تاریخ فلسطین از اواخر دورهٔ عثمانی تا دهه ۱۹۹۰ ارائه می‌دهد. پاپه در این اثر می‌کوشد تاریخ این منطقه را نه از دریچهٔ روایت ناسیونالیستی صهیونیستی یا عربی، بلکه با محوریت زندگی و تجربیات مردم عادی – به‌ویژه جامعهٔ بومی فلسطین – بازگو کند. او دو رویکرد رایج در تاریخ‌نگاری منطقه را نقد می‌کند: رویکرد «تجددگرایانه» که تاریخ را صرفاً به روایت تولد دوبارهٔ ملت‌ها تقلیل می‌دهد و حضور مردم بومی را پیش از مدرن‌شدن بی‌اهمیت می‌شمارد، و رویکرد «ملی‌گرایانه» که بر قهرمانان ملی متمرکز است و عملاً ادامهٔ همان نگرش استعماری به تاریخ است. پاپه با طرد این دو چارچوب، روایت بدیل خود را با محوریت فرودستان و مغلوبان فلسطینی بنا می‌کند. کتاب در هفت فصل تنظیم شده و رخدادهای کلیدی چون فروپاشی امپراتوری عثمانی، قیومیت بریتانیا بر فلسطین، تشکیل اسرائیل، جنگ‌ها و انتفاضه‌ها و همچنین توافقات ناکام صلح (مثل اسلو) را پوشش می‌دهد. این اثر تصویری زنده از جامعهٔ فلسطینی در برابر پروژهٔ استعمار صهیونیستی ترسیم می‌کند و نشان می‌دهد چگونه زندگی روزمرهٔ مردم عادی تحت تأثیر نیروهای اشغالگر دستخوش تغییر و مقاومت شده است. تاریخ مدرن فلسطین به‌عنوان روایتی متعهدانه از «تاریخ از پایین» مورد توجه محافل دانشگاهی قرار گرفت و جایگزینی واقع‌بینانه برای تاریخ‌نگاری تک‌سویهٔ رایج ارائه داد. برخی منتقدان، روش پاپه در این کتاب را به دلیل تمرکز بر توده‌های مردم و پرهیز از قهرمان‌سازی، نوآورانه و الهام‌بخش توصیف کرده‌اند.
- ایدهٔ اسرائیل: تاریخچه‌ای از قدرت و دانش :(2014)
پاپه در این کتاب به واکاوی نقش ایدئولوژی صهیونیسم در ساختار دانش و قدرت اسرائیل می‌پردازد. او سه مرحلهٔ تاریخی را در شکل‌گیری تصویر اسرائیل مورد بررسی قرار می‌دهد: نخست روایت کلاسیک صهیونیستی از تاریخ اسرائیل که پس از ۱۹۴۸ رایج شد و اسرائیل را به‌عنوان تنها دموکراسی خاورمیانه و یهودیان را قربانیان تاریخی معرفی می‌کرد؛ دوم جنبش پساصهیونیسم در دهه ۱۹۹۰ که با ظهور مورخان نوین و روشنفکران منتقد، روایت رسمی را به چالش کشید؛ و سوم ظهور نئوصهیونیسم در سال‌های پس از انتفاضه دوم، که به گفتهٔ پاپه به ایدئولوژی ملی‌گرایانه‌تر و نژادپرستانه‌تری بدل شد و هرگونه انتقاد از اسرائیل را معادل خیانت دانست. پاپه نشان می‌دهد چگونه رهبران صهیونیست با بهره‌گیری از هولوکاست و شعار «سرزمین بدون مردم برای مردم بدون سرزمین« توانستند اشغال فلسطین را در افکار عمومی مشروع جلوه دهند. او در این کتاب رسانه‌ها، نظام آموزشی و صنعت سینمای اسرائیل را نیز تحلیل می‌کند تا روشن سازد که چگونه روایت‌های ایدئولوژیک در خدمت توجیه وضعیت موجود به کار گرفته شده‌اند. ایدهٔ اسرائیل از سوی منتقدان بین‌المللی مورد تحسین قرار گرفت؛ به طور مثال، نشریهٔ گاردین این کتاب را مطالعه‌ای جسورانه و بی‌پروا دربارهٔ نقش صهیونیسم در ایجاد دولت اسرائیل توصیف کرد و منتقدی در ایندیپندنت آن را اثری چالش‌برانگیز خواند که خواننده را به تأمل عمیق وامی‌دارد. این کتاب به فارسی نیز ترجمه شده و با عنوان »ایدئولوژی اسرائیل: سیاست‌های هویتی پس از صهیونیسم« در سال ۱۳۹۸ انتشار یافته است.
دیدگاه‌های تاریخی و سیاسی پاپه
صهیونیسم از دیدگاه پاپه:
ایلان پاپه صهیونیسم را ماهیتاً یک جنبش استعمارگرایانه می‌داند که الگوی خود را از پروژه‌های استعماری اروپایی گرفت. به باور او، رهبران صهیونیست از آغاز با برنامه‌ریزی و نیت قبلی به حذف جمعیت بومی فلسطین همت گماشتند تا یک دولت یهودی خالص برقرار کنند. پاپه تأکید می‌کند ایده‌هایی نظیر «سرزمین بی‌مردم» و روایت قربانی‌بودن دایمی یهودیان (به واسطهٔ هولوکاست) ابزارهایی بودند برای مشروعیت‌بخشی به اسکان مهاجران یهودی در فلسطین و نادیده‌گرفتن حقوق فلسطینیان. او صهیونیسم معاصر (نئوصهیونیسم) را به مراتب تندروتر و انحصارگراتر توصیف می‌کند و معتقد است این ایدئولوژی هر صدای مخالفی را با برچسب خیانت و یهودی‌ستیزی سرکوب می‌نماید. پاپه حتی پا را فراتر گذاشته و صهیونیسم را خطری جدی‌تر از بنیادگرایی اسلامی برای صلح منطقه خوانده است.
جنگ ۱۹۴۸ و آوارگی فلسطینیان:
در روایت رسمی اسرائیل، خروج صدها هزار فلسطینی از سرزمین‌شان در ۱۹۴۸ پیامد طبیعی جنگ یا فراخوان رهبران عرب قلمداد می‌شود. پاپه اما این روایت را قاطعانه رد می‌کند. او با استناد به آرشیوهای صهیونیستی افشا کرده که پاکسازی جمعیتی فلسطین در سال ۱۹۴۸ یک سیاست از پیش تعیین‌شده و سازمان‌یافته بود نه یک اتفاق جنبی در بحبوحهٔ جنگ. به گفتهٔ پاپه: «این یک پاکسازی قومی بود... نه نتیجهٔ جنگ، بلکه هدف جنگ». او به طرح‌های محرمانهٔ رهبران صهیونیست از اواسط دهه ۱۹۳۰ اشاره می‌کند که بر پایهٔ آنها ایجاد اکثریت یهودی مستلزم اخراج سیستماتیک اعراب فلسطینی بود. بر مبنای پژوهش‌های پاپه، دست‌کم ۵۰۰ شهر و روستای عرب‌نشین در خلال جنگ ۴۸ تخلیه یا تخریب شدند و نیروهای شبه‌نظامی صهیونیست (مانند هاگانا و ایرگون) مرتکب چندین قتل‌عام شدند تا جو رعب و وحشت ایجاد کرده، مردم را به فرار یاادار به ترک خانه‌هایشان کنند. پاپه نخستین مورخی نبود که ایدهٔ برنامه‌ریزی‌شده بودن اخراج فلسطینیان را مطرح کرد، اما اثر او این موضوع را با حجم انبوهی از اسناد نظامی و دولتی تازه‌آزادشده اثبات نمود. او نتیجه می‌گیرد که بدون پاکسازی قومی ۱۹۴۸، تشکیل دولت اسرائیل به شکل یک «دولت یهودی» ممکن نمی‌شد. موضع‌گیری صریح پاپه در این زمینه موجب درگیری او با تاریخ‌نگاران جریان اصلی اسرائیل شد؛ برای مثال، بنی موریس – دیگر مورخ اسرائیلی که خود ابتدا ابعاد نکبت را افشا کرده بود – بعدها پاپه را متهم کرد که در روایت تاریخ ۱۹۴۸ دقت علمی را فدای انگیزهٔ سیاسی کرده است. با این حال، پاپه پاسخ می‌دهد که »تاریخ‌نگاری رسمی اسرائیل یک پروژهٔ سیاسی است... وظیفهٔ ما افشای این دستگاه دروغ‌پردازی است« و اعتقاد دارد بدون پذیرش واقعیت‌های تلخ ۱۹۴۸ (در قالب اعتراف به ارتکاب جنایت جنگی و ظلم سازمان‌یافته)، صلح پایدار امکان‌پذیر نخواهد بود.
راه‌حل مناقشه و آیندهٔ فلسطین:
ایلان پاپه از منتقدان سرسخت ایدهٔ راه‌حل دوکشوری است. برخلاف برخی روشنفکران صلح‌جوی اسرائیلی، او طرح تشکیل دولت فلسطینی مجزا در کنار اسرائیل را غیرواقع‌بینانه و ناکافی می‌داند. به باور پاپه، تجربهٔ دهه‌های اخیر نشان داده که دولت اسرائیل حاضر به پذیرش یک دولت فلسطینی مستقل و حق حاکمیت واقعی فلسطینیان نیست. او تنها راه‌حل عادلانه را برپایی یک دولت واحد دموکراتیک سکولار در کل سرزمین تاریخی فلسطین (از رود اردن تا دریای مدیترانه) می‌داند که در آن یهودیان و اعراب با حقوق برابر شهروندی زندگی کنند. در این چهارچوب، حق بازگشت آوارگان فلسطینی به وطن‌شان باید به رسمیت شناخته شود و خسارات و ظلم‌هایی که بر آنان رفته جبران گردد. پاپه تأکید می‌کند که چنین تغییری به معنای نابودی فیزیکی اسرائیل نیست، بلکه دگرگون‌سازی رژیم سیاسی آن از یک نظام استعمارگرایانه و آپارتاید به یک دموکراسی واقعی برای همگان است. او در مصاحبه‌ای تصریح کرده: «مسئله، انحلال [اسرائیل] نیست؛ بلکه تغییر رژیم آن است... تا وقتی ماهیت حاکمیت عوض نشود، نام کشور مسئله‌ای نمایشی بیش نیست.» پاپه این نگاه را با تجربهٔ آفریقای جنوبی در پایان رژیم آپارتاید مقایسه می‌کند. افزون بر این، او از مبارزات مدنی و جهانی نظیر تحریم و فشارهای دیپلماتیک حمایت می‌کند و معتقد است جامعهٔ جهانی با ابزارهایی مانند تحریم بین‌المللی می‌تواند اسرائیل را وادار به تمکین به عدالت کند. وی خود در سال‌های میانی دهه ۲۰۰۰ از نخستین دانشگاهیانی بود که به کارزار بایکوت دانشگاهیان اسرائیلی پیوست و حتی به خاطر دفاع از این تحریم، از سوی رییس دانشگاه حیفا تحت فشار قرار گرفت که از سمت خود استعفا دهد. پاپه همچنین حق بازگشت فلسطینیان آوارهٔ ۱۹۴۸ را غیرقابل چشم‌پوشی می‌داند و از سال ۲۰۰۸ به بعد هر ساله کنفرانس‌هایی در حمایت از این حق برگزار کرده است. مواضع صریح او دربارهٔ سیاست‌های جاری اسرائیل نیز خبرساز بوده است؛ از جمله در سال ۲۰۲۳ پاپه سیاست اسرائیل در قبال فلسطینیان (خصوصاً در غزه) را نوعی «نسل‌کشی فزاینده» توصیف کرد که نشانگر شدت انتقاد او از خشونت سیستماتیک علیه مردم فلسطین است.
بازخوردها و واکنش‌ها به آثار پاپه
انتشار پژوهش‌های پاپه با واکنش‌های دوگانه و شدیدی همراه بوده است. در اسرائیل، محافل رسمی و بسیاری از مورخان جریان اصلی با خشم و انکار به کار او پاسخ داده‌اند. پس از انتشار کتاب پاکسازی قومی فلسطین، مقامات اسرائیلی نه تنها صحت تحقیقات او را زیر سوال بردند بلکه به تخریب شخصیت او پرداختند. وزارت خارجهٔ اسرائیل نام پاپه را در فهرست «یهودی‌ستیزان» قرار داد و شهردار تندروی اورشلیم او را «ننگ نسل یهود» خواند. دانشگاه عبری اورشلیم نیز همهٔ روابط آکادمیک خود را با او قطع کرد. در سال ۲۰۰۷ او نامه‌ای حاوی یک گلوله و تهدید به مرگ دریافت کرد که به یکی از دلایل اصلی خروجش از کشور بدل شد. گروه‌های راست‌گرای افراطی چندین بار به دفتر کار او در دانشگاه حیفا حمله بردند، در حالی‌که پلیس اسرائیل رسیدگی مؤثری به این تهدیدها نکرد. رسانه‌های اسرائیلی نیز حملات تندی علیه پاپه ترتیب دادند: شبکه‌های تلویزیونی مستندی با عنوان »دروغ‌های ایلان پاپه« پخش کردند، روزنامه یدیعوت آحارونوت او را «عامل حماس» لقب داد و وب‌سایت‌های تندرو تصاویر فتوشاپ‌شده‌ای منتشر کردند که او را با یونیفورم نازی‌ها نشان می‌دادند. بسیاری از همکاران دانشگاهی پاپه در اسرائیل – حتی برخی مورخان نوین میانه‌رو – به انتقاد از روش‌شناسی و دقت او پرداختند. برای مثال، بنی موریس مدعی شد پاپه در مواردی مرتکب «تحریف کامل واقعیت» شده و او را «از نظر علمی یکی از شلخته‌ترین یا حتی نادرست‌ترین مورخان» خواند. تاریخ‌نگارانی همچون یواف گلبر، افریم کارش و آنیتا شاپیرا نیز اعتبار برخی استنادات پاپه را زیر سوال برده‌اند. حتی در سال ۲۰۲۱، هنگامی که کتاب پاکسازی قومی فلسطین به عبری ترجمه شد، یک پژوهشگر اسرائیلی (آدام راز) در روزنامه هاآرتص نقدی نوشت و پاپه را متهم کرد که در نقل برخی حوادث (مانند موضوع تجاوز در جنگ) مبالغه کرده و منابع دست اول را نادیده گرفته است. این حجم از حملات نشان می‌دهد که کار پاپه تا چه حد با اصول روایت رسمی اسرائیل تضاد داشته و ساختارهای سیاسی-فرهنگی حاکم را به واکنش وا داشته است.
در مقابل، در سطح جهانی و در میان جوامع علمی و مدافعان حقوق فلسطینیان، آثار پاپه با تحسین و استقبال گسترده مواجه شده است. بسیاری از پژوهشگران بین‌المللی، پاپه را به خاطر شجاعت اخلاقی و پایبندی‌اش به اسناد و واقعیت‌ها ستوده‌اند. آوی شلایم (مورخ نامدار اسرائیلی-بریتانیایی) در نقد خود در گاردین نوشت که ایلان پاپه «یکی از معدود پژوهشگران اسرائیلی است که با دانش واقعی و همدلی دربارهٔ سمت فلسطینی مناقشه می‌نویسد«. مجلهٔ مطالعات فلسطین قلم پاپه را در ایدهٔ اسرائیل ستود و آن را ارائه‌دهندهٔ «تصویری منسجم از تکامل گفتمان‌های اصلی اسرائیل از ۱۹۴۸ تاکنون» خواند. منتقدی در نشریه گلوبال گاورننس کتاب ایدهٔ اسرائیل را «مطالعه‌ای شجاعانه و بدون ملاحظه دربارهٔ نقش صهیونیسم در ایجاد دولت اسرائیل» توصیف کرد. کتاب پاکسازی قومی فلسطین نیز در محافل دانشگاهی جهان تحسین‌آمیز بوده است؛ اوری رام استاد دانشگاه بن گوریون، این کتاب را «بسیار مهم و جسورانه» نامید که حافظهٔ جمعی اسرائیل و وجدان این جامعه را به چالش می‌کشد. همچنین هیو استدمن در نیوزیلند اینترنشنال ریویو، کتاب را «روایت قطعی» تولد اسرائیل از دل پاکسازی قومی دانست و مطالعهٔ آن را برای هر کس که خواهان صلحی عادلانه در خاورمیانه است «ضروری» قلمداد کرد. در عرصهٔ عمومی نیز پاپه الهام‌بخش بسیاری از فعالان عدالت‌خواه بوده است. فلسطینیان و حامیان بین‌المللی آنان او را به عنوان »تاریخ‌نگار مردم« می‌شناسند که روایت مغلوبان را زنده کرده است. نام او در جنبش‌هایی چون کارزار جهانی BDS (تحریم، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل) با احترام برده می‌شود و سخنرانی‌هایش در مجامع گوناگون به تقویت گفتمان حقوق فلسطین کمک کرده است. به تعبیر جان پیلجر (روزنامه‌نگار مشهور استرالیایی)، «ایلان پاپه شجاع‌ترین و اصولی‌ترین تاریخ‌نگار اسرائیل است«.
پاپه، گفتمان پساصهیونیستی و تأثیر در محافل علمی
ایلان پاپه نقشی کلیدی در شکل‌گیری و ترویج گفتمان اصطلاحاً »پساصهیونیستی« داشته است. این گفتمان که در دهه ۱۹۹۰ در فضای فکری اسرائیل اوج گرفت، بر نقد بنیادهای ایدئولوژیک صهیونیسم و روایت رسمی تاریخ اسرائیل استوار بود. پاپه به همراه سایر مورخان نوین (همچون بنی موریس، تام سگف، آوی شلایم و شلومو زند) با انتشار پژوهش‌های آرشیوی نشان دادند که روایت‌های رسمی از تأسیس اسرائیل و رابطه‌اش با فلسطینیان سرشار از اسطوره‌سازی و پنهان‌کاری بوده است. کتاب‌های اولیهٔ پاپه – نظیر بریتانیا و نزاع عرب-اسرائیل ۱۹۵۱-۱۹۴۸ (۱۹۸۸) و مسألهٔ اسرائیل-فلسطین (۱۹۹9) – زمینه را برای این بازنگری تاریخی مهیا کردند. اما انتشار تاریخ مدرن فلسطین (۲۰۰۳) و به‌ویژه پاکسازی قومی فلسطین (۲۰۰۶) گسستی جدی در تاریخ‌نگاری متداول ایجاد نمود و »گفتمان نکبت« را وارد جریان اصلی مباحث آکادمیک کرد. بدین‌ترتیب اصطلاحاتی چون «پاکسازی قومی» و «حق بازگشت» که پیش‌تر در حاشیه بودند، به واژگان رایج پژوهش‌های تاریخی و سیاسی راه یافتند. بسیاری از دانشگاهیان و دانشجویان جوان‌تر تحت تأثیر کار پاپه به بازخوانی انتقادی تاریخ صهیونیسم پرداختند و حتی در خود اسرائیل، تا مدتی موجی از اعتراف به برخی واقعیت‌های ۱۹۴۸ پدید آمد که در فرهنگ عمومی بازتاب یافت. هرچند این روند با قدرت‌گرفتن جناح‌های راست‌گراتر در اسرائیل از اواخر دهه ۲۰۰۰ کمرنگ شد و »نئوصهیونیسم« جایگزین آن فضای انتقادی گشت، اما میراث فکری پاپه همچنان الهام‌بخش پژوهشگران و کنشگران صلح است.
در محافل دانشگاهی بین‌المللی، ایلان پاپه تأثیری بی‌بدیل برجای گذاشته است. مهاجرت او به بریتانیا و حضورش در دانشگاه اگزتر باعث شد روایت‌های انتقادی او به مخاطبان گسترده‌تری در غرب منتقل شود. او در دانشگاه اگزتر «مرکز مطالعات فلسطین» را بنیان نهاد که امروز یکی از کانون‌های پژوهش علمی دربارهٔ تاریخ و مسائل فلسطین است. پاپه در این سال‌ها ده‌ها سخنرانی در دانشگاه‌های اروپا، آمریکا و آسیا ایراد کرده و تلاش نموده تا روایت فلسطینیان را وارد گفت‌وگوی جهانی کند. او همچنین با نخبگان روشنفکری غیراسرائیلی همکاری داشته است – از جمله دو کتاب مشترک با نوآم چامسکی (غزه در بحران و دربارهٔ فلسطین) نوشته که به نقد سیاست‌های اسرائیل می‌پردازند. ترجمه شدن آثار او به زبان‌های مختلف (از عربی و فارسی گرفته تا اسپانیایی و فرانسوی) نشانگر میزان نفوذ اوست. گفتمان پسااستعماری در مطالعات خاورمیانه نیز از کار پاپه بهره برده است؛ بسیاری از نظریه‌پردازان استعمارزدایی به استناد پژوهش‌های او، پروژهٔ اسرائیل را یک پروژهٔ کلاسیک استعمارsettler colonial معرفی می‌کنند و خواستار بازتعریف مفاهیمی چون حق تعیین سرنوشت بر اساس شمول فلسطینیان شده‌اند. همچنین در عرصهٔ حقوق بین‌الملل، مستندسازی‌های پاپه دربارهٔ پاکسازی قومی فلسطینیان، به تلاش‌ها برای محکومیت حقوقی سیاست‌های اسرائیل قوت بخشیده است. پاپه خود اعلام کرده که مایل است روزی جنایات ۱۹۴۸ در یک دادگاه بین‌المللی مطرح شود تا زمینهٔ آشتی واقعی تاریخی فراهم آید. به طور خلاصه، نقش پاپه فراتر از یک تاریخ‌نگار صرف است؛ او گفتمان جایگزینی را بنا نهاد که امروز در کلاس‌های درس دانشگاهی، رسانه‌های مترقی و مجامع مدنی جهانی در برابر گفتمان رسمی صهیونیسم ایستاده است.
منابع و ارجاعات:
کتاب‌ها و مقالات ایلان پاپه (از جمله پاکسازی قومی فلسطین، تاریخ مدرن فلسطین و ایدهٔ اسرائیل(؛ مصاحبه‌ها و گفتارهای او در رسانه‌ها؛ نقدها و بررسی‌های منتشرشده در گاردین، ایندیپندنت، ژورنال مطالعات فلسطین و سایر نشریات دانشگاهی؛ دانشنامهٔ ویکی‌پدیا (مدخل‌های فارسی و انگلیسی دربارهٔ ایلان پاپه)؛ گزارش‌های خبرگزاری‌ها و رسانه‌های ایرانی از جمله روزنامهٔ فرهیختگان که زندگی و دیدگاه‌های پاپه را منعکس کرده‌اند؛ و اسناد تاریخی منتشرشده از آرشیوهای اسرائیلی و بریتانیایی که مبنای پژوهش‌های پاپه قرار گرفته‌اند. تمامی نقل‌قول‌ها و آمارهای ذکرشده، بر پایهٔ این منابع معتبر ارائه شده و منعکس‌کنندهٔ رویکرد مستند و تحلیلی مورد نظر در این یادداشت هستند.
