پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز: شورای مشورتی سازمانهای اسلامی مالزی در بیانیهای که نسخهای از آن در اختیار خبرنگار تقریب قرار گرفت، اظهار داشت: در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از رهبران جهان انتظار میرود که چشماندازهایی را برای صلح، همکاری و مسئولیت مشترک بیان کنند. سازمان ملل متحد، هرچند ممکن است دارای نقص باشد، اما همچنان بستر اصلی جهانی برای گفتوگو و دیپلماسی است.
در این بیانیه آمده است:
با این حال، گاهی سخنرانیهایی ایراد میشود که وجدان بشریت را میآزارد و غرور ناشی از قدرت مهارنشده را آشکار میکند. سخنرانی دونالد ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل اینگونه بود. سخنرانیای که تنها میتوان آن را مشـمئزکنندهترین سخنرانی تاریخ در سازمان ملل نامید.
سخنرانی ترامپ صرفا پر سر و صدا یا ملیگرایانه نبود؛ بلکه اعلام آشکار جاهطلبی هژمونیک، تهدیدی ضمنی علیه هر کشوری که جرئت مقاومت در برابر برتری آمریکا را داشته باشد، و تایید صریح این واقعیت بود که فلسطین همچنان هدف سیاست حذف قرار دارد. سخنان ترامپ چشمانداز امپراتوریای را تثبیت کرد که آمریکا را فراتر از همه هنجارهای بینالمللی میداند و مخالفت را نامشروع جلوه میدهد. این سخنرانی نهتنها نیازمند نقد، بلکه نیازمند تامل فوری در خصوص خطراتی است که برای نظم جهانی به همراه دارد.
غرور استثناگرایی آمریکا
محور اصلی سخنرانی ترامپ، دکترین استثناگرایی آمریکایی بود؛ باوری که ایالات متحده به تنهایی صلاحیت اخلاقی برای دیکته کردن معماری سیاسی، اقتصادی و امنیتی جهان را دارد. ترامپ، آمریکا را «کشور غیرقابلجایگزین» معرفی کرد و در عین حال چندجانبهگرایی را نشانه ضعف دانست.
این نوع گفتار به شدت ویرانگر است. ترامپ با بیان این مورد، پایههای سازمان ملل را تضعیف کرد. سخنان او نشان داد که آمریکا بهدنبال شراکت نیست، بلکه در پی سلطه است و هر چارچوبی که جاهطلبیهایش را محدود کند، طرد میکند. این دیپلماسی نبود، بلکه زبان امپراتوری بود که در پوشش غرور ملی ارائه شد.
فلسطین؛ ملتی خاموش
شاید نگرانکنندهترین بُعد سخنرانی ترامپ، حذف عمدی فلسطین بود. او با لحنی ستایشآمیز از اسرائیل، حق امنیت، و ارزشهای به اصطلاح دموکراتیک آن سخن گفت، اما درباره فلسطینیان که زیر اشغال وحشیانه زندگی میکنند، سکوتی گوشخراش اختیار کرد.
سخنرانی ترامپ نقش یک سلاح سیاسی را ایفا کرد. او با خودداری از حتی نام بردن از فلسطین، عملا رژیم آپارتاید اسرائیل و نسلکشی مداوم در غزه را تایید کرد. تصمیمات پیشین دولت او یعنی به رسمیت شناختن بیتالمقدس بهعنوان پایتخت اسرائیل، قطع کمک به پناهندگان فلسطینی و انعقاد آنچه «توافقهای ابراهیم» نامیده میشود، همگی دوباره به عنوان گامهایی در استراتژی حذف فلسطین از دستورکار بینالمللی مشروعیت یافتند.
برای فلسطینیان، این سکوت چیزی بیش از یک حذف ساده بود. این تهدیدی بود که در برابر نهاد جهانیای که موظف به دفاع از حق تعیین سرنوشت آنان است، بیان شد.
تهدیدی علیه حقوق بینالملل
تحقیر حقوق بینالملل توسط ترامپ در تمام خطوط سخنرانی او آشکار بود. او از حاکمیت سخن گفت در حالی که با تحریمها، مداخلات نظامی و عملیات تغییر رژیم، حاکمیت کشورها را لگدمال کرد. او به خروجهای یکجانبه از توافقهای بینالمللی، از توافق اقلیمی پاریس گرفته تا توافق هستهای ایران و پیمانهای تجاری، افتخار کرد و نشان داد که آمریکا هیچ تعهدی را جز منافع خود به رسمیت نمیشناسد.
این موضعگیری حمله مستقیمی به منشور سازمان ملل است که بر اصل برابری کشورها و حل مسالمتآمیز منازعات تاکید دارد. چشمانداز ترامپ، سازمان ملل را از یک نهاد گفتوگو به صحنهای برای نمایش قدرت آمریکا تقلیل میدهد.
جنگ روانی و نظامیگری
سخنرانی ترامپ در سازمان ملل صرفا مانوری سیاسی نبود؛ بلکه نوعی جنگ روانی برای ارعاب جهان بود. او دشمنان را به «آتش و خشم» تهدید کرد، کشورهای کوچکتر را به سخره گرفت و قدرت نظامی را ستون صلح جهانی معرفی کرد.
چنین زبانی، خشونت را بهعنوان ابزاری مشروع در دیپلماسی عادیسازی میکند. این سخنان، سازمان ملل را از تالار مذاکره به صحنهای برای تهدید بدل میسازد؛ جایی که به جای استدلال منطقی، ارعاب حاکم است. ترامپ با تمجید از نظامیگری، این جهانبینی را تقویت کرد که در آن جنگ اجتنابناپذیر و صلح سادهلوحانه تلقی میشود. این جهانبینی کاملا ناسازگار با اصول بنیادین سازمان ملل است.
پیامدها برای نظم جهانی
پیامدهای سخنرانی ترامپ عمیق است. اگر آمریکا بر حکومت یکجانبه بر جهان اصرار ورزد، نظام بینالمللی بیش از پیش دچار فروپاشی خواهد شد. کشورهای کوچکتر میان تسلیم یا مقاومت مجبور به انتخاب خواهند شد و این، بیثباتی را دامن میزند.
سازمانهای چندجانبه، از سازمان ملل گرفته تا سازمان تجارت جهانی و دادگاههای بینالمللی، زیر فشار تخریب مداوم آمریکا تحلیل خواهند رفت.
فوریترین پیامد این وضعیت، به حاشیه رفتن هرچه بیشتر مسئله فلسطین است. اسرائیل با حمایت آمریکا به توسعه استعمارگرایانه خود ادامه خواهد داد و سکوت قدرتهای جهانی که از مواجهه با واشنگتن میترسند، آن را جسورتر خواهد کرد. برای جهان جنوب، سخنرانی ترامپ یادآور این واقعیت بود که آرزوهای آنان برای عدالت، حاکمیت و توسعه همچنان گروگان منافع امپریالیستی است.
دعوت به مقاومت در برابر غرور امپریالیستی
سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل نباید بهعنوان چشماندازی برای صلح، بلکه به عنوان «مانیفست برای سلطهگری» در یادها بماند. این سخنرانی نه تنها به خاطر غرور، بلکه به خاطر بیتوجهی کامل به رنج ملتهای تحت ستم، به ویژه فلسطینیان، مشمئزکننده بود. این سخنرانی جهانبینیای را آشکار کرد که در آن قدرت پرستیده میشود، عدالت نادیده گرفته میشود و حقوق بینالملل بیارزش است.
جهان نمیتواند عادیسازی چنین گفتاری را بپذیرد. جامعه مدنی، نهادهای بینالمللی و کشورهایی که به عدالت پایبندند، باید در برابر این غرور امپریالیستی مقاومت کنند. فلسطین نباید محو شود. سازمان ملل نباید به منبری برای تهدیدهای هژمونیک تقلیل یابد و بشریت باید هر رهبری را که جهان را همچون صفحه شطرنجی برای سلطه میبیند، طرد کند.
تنها در این صورت است که سازمان ملل میتواند به رسالت اصلی خود یعنی بستری برای صلح، کرامت و برابری میان ملتها بازگردد.