حرکت جریان‌های معاند به سمت پرستش کوروش / عدم وجود یک روایت صحیح در خصوص شخصیت کوروش

پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز: امروز جریانِ «کوروش‌ستایی» و افتخار به ایران باستان، به یکی از گرایش‌های رایج در میان روشنفکران و نسل جدید تبدیل شده است؛ به‌گونه‌ای که معمولاً منبع‌های معتبر و روایت‌های دقیق تاریخی در این زمینه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند و بیشتر جنبه‌ی ظاهری و رسانه‌ای آن برجسته شده است. برای واکاوی این موضوع، با حجت‌الاسلام مهدی رستمی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

فرقه نیوز: منشور کوروش را به عنوان «اولین سند حقوق بشر» معرفی می‌کنند. آیا از نظر محتوایی و تاریخی، این عنوان درست است؟

در پاسخ می‌توان بگوییم که از جهت تاریخی خیر، چون این استوانه یا منشور کوروش مشابه آن حتی زیباتر در بابل و آشور وجود داشته است پس نمی‌توانیم بگوییم منشور کوروش اولین بوده است، چون قبل از آن نیز چند هزار سال قبل موارد مشابه آن نیز از پادشاهان دیگر وجود داشته است.

نکته بعدی از نظر محتوایی نیز اگر بخواهیم بررسی کنیم می‌بینیم این استوانه یا منشور کوروش چیزی از حقوق بشر در آن را ندارد، چون در بخشی از استوانه کوروش از مردم چادرنشین باج‌های سنگین می‌گرفته است و آن‌ها نیز برپا‌های کوروش بوسه می‌زدند و این را با افتخار گفته است. بنابراین این تحقیر کردن مردم را افتخار می‌کند و حتی در بند‌های ۳۶، ۳۷ و ۳۸ کوروش سهمیه معبد بت پرستان را زیاد می‌کند که این مرکز بت پرستان مرکز ترویج نشر جهل و بت پرستان بوده است و کوروش این‌ها را بها می‌داده است تا قوی‌تر شوند و سئوال اینجا مطرح است که آیا این حقوق بشر است یا مردم را در جهل و خرافات نگه دارند.

اما دانشمندانی هم وجود دارند که به صراحت گفته‌اند استوانه کوروش منشور حقوق بشر نیست و ارتباطی به حقوق بشر ندارد فقط در یک قسمتی از این منشور یا استاوانه آمده است که کوروش گفته است من با آرامش وارد شهر شده‌ام پس نمی‌گذارم فردی آسیب ببیند و این اسارت‌ها را از مردم باز کردم این سخنان نیز بیشتر جنبه خودستایی می‌آید بطوریکه طبق بررسی بیشتر در متون تاریخی می‌بینیم قبل از این که کوروش وارد بابل شود در یکی از شهر‌ها مردم را قتل و عام کرد و سپس با کودتا وارد بابل شد که این با ادعایش خیلی متفاوت است و فقط عبارت تبلیغاتی و دروغین است که اسناد آن نیز وجود دارد.

فرقه نیوز: دیدگاه شما درباره نقش منابع یونانی در شکل‌دادن به تصویر کوروش چیست؟ آیا این منابع قابل اعتماد هستند؟

اما درباره منابع یونانی و نقشش در شکل دادن به تصویر کوروش دو اشکال وجود دارد یک مشکل مربوط به تعارض‌ها که بین این منابع تاریخی وجود دارد مثلا هرودوت تاریخ تصویری از کوروش ارائه می‌کند که گزنفون مورخ یونانی تصویر دیگه‌ای از کوروش ارائه می‌کند و مورخ دیگر یونانی بازی تصویر دیگر از کوروش ارائه می‌کند؛ که ضمن بررسی نوشته‌های سه مورخ درباره کوروش به این نتیجه می‌رسید که این سه کتاب بین یک شخصیت تفاوت‌های بسیار جدی دارد.

مشکل دوم اصالت این متون یونانی هست بطوریکه نقل قول‌های تاریخی با واسطه بیان شده است پس ده‌ها واسطه در طول تاریخ بازنویسی شده است که معلوم نیست توسط چه کسانی نوشته شده است و یا چه نسخه‌هایی از آن وجود دارد بنابراین در برخی نسخه‌ها حتی از کشتار‌ها و بی رحمی‌های کوروش صحبت نموده است که زنجیره‌ای ما را به کتاب‌ها و نویسندگان آن می‌رساند بسیار مبهم و نامشخص است که و هر مواردی ممکن است در این کتاب‌ها دخل و تصرف شده باشد که عدم منابع قابل اعتماد یک زنجیره گم شده آن است که این تعارض‌ها در شکل دادن به تصویر کوروش نقش متفاوتی را ایفا کرده است.

فرقه نیوز: آیا ارتباطی بین تبلیغ کوروش و جریان‌های سیاسی-فرهنگی معاصر (غربی/صهیونیستی) می‌بینید؟

به نظرم بین کوروش و جریان‌های سیاسی فرهنگی معاصر به ویژه جریان‌های غربی صهیونیستی پیوند بسیار وثیقی وجود دارد بطوریکه رسانه‌های صهیونیستی چه مسیحیت صهیونیستی چه یهودیت صهیونیستی به شدت کوروش‌پرست هستند و تمجید‌های بسیار عجیبی از کوروش دارند و غربی‌ها هم بدشان نمیاد که بتوانند اسلام در ایران را در مقابل یک جریان بر افراشته نگه دارند و آن هم مثلا پرچم کوروش در کنار دیگر پرچم‌های معاند حرکت کند.

در کنار آن جریان غرب هم بسیار در این زمینه موثر هست و کار کرد بسیار قوی دارد و مخصوصاً رسانه‌های فارسی زبان وابسته به جریان غربی صهیونیستی مثل شبکه تلویزیون من و تو مثل ایران اینترنشنال مثل حتی صدای امریکا مثل اسرائیل به فارسی حتی ایندیپندنت فارسی که وابسته به عربستان سعودی هست همه اینها همه اینها به شدت در حال ترویج کوروش ستایی و کوروش پرستی هستند.