کاربردی‌کرن عرفان قرآن و اهل‌بیت(ع) مانع از گرایش مردم به عرفان‌های انحرافی است

وی با اشاره به ناب بودن معارف ائمه(ع) و تاثیر آن در قلب‌های پاک افزود: من در برخی کشورها فعالیت تبلیغی داشته‌ام؛ ادعیه ائمه بدون اینکه توضیح داده شود مردم را عاشق خود می‌کرد؛ من برخی تعابیر ادعیه را به ائمه جماعات و جمعه اهل سنت در برخی کشورها می‌دادم و آن‌ها برای مردم بیان می‌کردند و برای آنان جالب توجه بود.

اسدی‌نسب با اشاره به شاگردی در محضر آیت‌الله معرفت بیان کرد: حقیقتا آیت‌الله معرفت بیش از دیگران زحمت کشیدند و کلاس کم نظیری از جهت رشد و بالندگی برای شاگردان داشتند و هدف اصلی او این بود که معارف اهل‌بیت(ع) را طوری ارایه کند که در دنیای کنونی و در میان اهل سنت جا بیفتد ولی برخی بدون توجه به این مسئله از ایشان انتقاد می‌کنند.

این قرآن‌پژوه اظهار کرد: اگر بخواهیم تحقیقات قرآنی ما ثمربخش باشد باید روی یک موضوع متمرکز شده و آن را به نتیجه برسانیم ولی اگر وارد موضوعات گوناگون بشویم کمتر ممکن است موفق شویم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به مبحث عرفان و قرآن ادامه داد: رویکرد عرفانی به قرآن در دوره کنونی برای جوانان و مردم و  در سبک زندگی آنان بسیار مهم است و می‌توانیم با کاربردی کردن آموزه‌های عرفانی قرآن اجازه ندهیم مردم به سمت عرفان‌های باطل و نوظهور بروند.

اسدی‌نسب اظهار کرد: مرحوم استاد معرفت چند مطلب را در مورد عرفان مطرح کرده است؛ اول بحث رابطه قرآن و عرفان که ایشان خاستگاه عرفان را غیر از اسلام می‌دانند، اما ما معتقدیم که خاستگاه عرفان شیعه، قرآن و معارف اهل‌بیت(ع) است و آیات زیادی داریم که انسان را به سمت عرفان سوق می‌دهد.

این قرآن‌پژوه تصریح کرد: آیت‌الله معرفت می‌گوید علت انتقاد من این است که عرفا معتقدند که انسان وقتی واصل شد دیگر نیازی به احکام و شریعت ندارد و شریعت را کلا کنار می‌گذارند که این مطلب هم در مثنوی معنوی مولوی آمده و هم دیگران نیز آن را بیان کرده‌اند.

وی افزود: این سنخ عرفا می‌گویند ما طریقت و شریعت و حقیقت داریم و وقتی انسان به حقیقت رسید دیگر نیازی به شریعت و طریقت ندارد که برخی مانند لاهیجی برای موجه ساختن این تعابیر، توجیهاتی کرده‌اند که آیت‌الله معرفت توجیه حرف این عرفا را نیز آورده و رد کرده و گفته است این گروه افراد معتقدند انسان در مسیر الهی جذبه‌ای پیدا می‌کند که در حالت وصل، تکلیفی متوجه نمی‌شود؛ زیرا محو تماشای حق است.

اسدی‌نسب عنوان کرد: آیت‌الله معرفت متاسفانه موضوع را به اینجا ختم کرده و ادامه نداده ولی بنده سخنان بزرگان را آورده‌ام که فرموده‌اند که شریعت حتما باید تا آخر عمر وجود داشته باشد در غیر این صورت عرفان انحرافی است؛ امام می‌فرماید عارف به همان چیزی واصل می‌شود که در شریعت وجود دارد و حتی متوجه جزئیات شریعت؛ همانند عین حقیقت خواهد شد و وقتی فهمید، عمل خواهد کرد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: بنده توجیه آقای لاهیجی را هم رد کرده‌ام؛ زیرا سیر و سلوکی که اینها مطرح می‌کنند اگر قرار است به کنار گذاشتن شریعت بینجامد پس چرا از ابتدا باید سراغ شریعت برویم.

وی افزود: عرفا برخی آیات‌الاحکام را بر خلاف ظاهر توجیه کرده‌اند؛ مرحوم علامه معرفت در اینجا نیز وارد شده و چند نکته را بیان کرد‌ه‌اند؛ ایشان تأویلات را به مطلوب، غیرمطلوب و یحتمل‌القبول تقسیم کرده است و مسئله تأویل غیر ظاهر از احکام شرعی را رد می‌کند.

وی با بیان اینکه احکام شرعی بسیار مهم  و اگر دستاویز افراد صوفی قرار گیرد خطرناک است، گفت: به همین دلیل می‌بینیم برخی صوفی‌ها نماز نمی‌خوانند و به مسجد نمی‌آیند و دلایل خود را هم به برخی تفاسیر عرفانی اشتباهی که در کتب هست مستند می‌کنند.

اسدی‌نسب گفت: علامه معرفت همچنین بحث تداعی معانی را بیان کرده و می‌گوید اگر کسی برداشت‌های خود را از روی تداعی معانی بیان کند؛ یعنی در کنار تفسیر آیه، تداعی معانی داشته باشد، تفسیر محسوب نمی‌شود و ایرادی ندارد.

وی ادامه داد: از دید علامه معرفت، تأویل عرفانی در آیات‌الاحکام قابل  پذیرش نیست در حالی که برخی این نظر را قبول ندارند و می‌گویند آیات‌الاحکام نیز بطنی دارد و می‌توان آن را تأویل کرد که علامه طباطبایی این نظر را قبول دارد؛ لذا ما می‌توانیم بگوییم آیات‌الاحکام هم تأویل دارند که تأویل به معنای رسیدن به معانی عمیق‌تر است. 

وی تاکید کرد: آیت‌الله معرفت وقتی وارد تفسیر عرفانی می‌شود در آثار مختلفش اختلافاتی دیده می‌شود که علت آن این است که وقتی به مطلب حقی می‌رسید سریعا می‌پذیرفت و اصلاح می‌کرد؛ لذا در برخی آثار به عرفان تاخته ولی در برخی آثار دیگر نظر خود را معتدل کرده است.

منبع: ایکنا