پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز: جامعه کلیمیان یکی از اقلیتهای دینی در ایران است که بر اساس پژوهشهای تاریخی، از دیرباز در این سرزمین حضور داشته و امروزه نیز در کنار سایر ادیان زندگی می کنند.
در این گفتوگوی اختصاصی با دکتر همایون سامهیح نجفآبادی، نماینده کلیمیان در مجلس شورای اسلامی، به بررسی موضوعاتی چون میزان برخورداری این اقلیت دینی از حقوق اجتماعی، نوع تعامل آنان با سایر ادیان، سطح رضایتمندی از رفتار حاکمیت جمهوری اسلامی ایران، و همچنین موضعگیری جامعه کلیمیان نسبت به جنگهای اخیر اسرائیل میپردازیم.
لطفاً تصویری کلی از پیشینه تاریخی یهودیان ایران ارائه فرمایید. جامعه کلیمی ایران چه سابقهای در تاریخ این سرزمین دارد؟
پیشینه جامعه کلیمیان در ایران به حدود ۲۷۰۰ سال قبل بازمیگردد. در زمانی که دولت یهود در بیتالمقدس با دولت آشور در جنگ بوده است که دولت آشور در آن جنگ پیروز میشود.
در آن زمان دولت آشور حدود ۶۰۰ نفر از کلیمیان مقیم آن کشور را پس از جنگ در دماوند منطقه گیلاوند به اسارت میبرد. ولی مهمترین مسئلهای که در تاریخ گفته شده این است که حدود ۲۵۰۰ سال پیش کوروش کبیر در جنگی که با دولت بابل که عراق امروزی است، تعداد بسیار زیادی از یهودیان را در کشور آزاد میکند و به ایران فرستاده میشود که از آن زمان تا الان تعداد زیادی از یهودیان در ایران زندگی میکنند.
ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و آیینی جامعه کلیمی ایران را چگونه معرفی میکنید؟
در جواب سؤال این پاسخ داده میشود که بیشتر قوانین و فرهنگ جامعه یهودی در دنیا با اسلام تشابه بسیار زیادی دارد بهطوریکه فقط دو دین در دنیا است که دارای شریعتاند که اسلام و یهودیت است و بهصورت خیلی زیادی به هم شباهت دارند.
وضعیت جمعیتی جامعه کلیمیان در ایران امروز به چه صورت است؟ در کدام مناطق بیشترین تمرکز را دارند؟
جمعیت جامعه کلیمی در ایران حدود ۱۵ هزار نفر است و بیشترین جمعیت در تهران، شیراز، اصفهان و کرمانشاه دارد البته در شهرهای دیگر از جمله یزد، کرمان، رفسنجان، میاندوآب و خیلی از شهرهای دیگر مثل رشت، کامیاران و جاهای دیگر نیز بالاخره حتی بندرعباس کلیمیان وجود دارد.
آیا نسل جدید جامعه کلیمی همچنان به حفظ هویت دینی و فرهنگی خود پایبند است؟
بله جامعه کلیمیان از ابتدا تا به امروز در مورد هویت یهودی بودن خودشان پایبند هستند و در مورد اصول دین خودشان نیز همیشه اصرار داشتند و زمانی نیز نبوده است که جامعه کلیمیان ایران در مورد یهودی بودن خود شک داشته باشند و یا بخواهند تغییراتی انجام دهند.
تعامل جامعه کلیمیان با هموطنان مسلمان و سایر اقلیتهای دینی در ایران چگونه است؟
خوب. تعامل جامعه کلیمیان ایران با هموطنان خودشان از جمله جامعه مسلمان که اکثریت جامعه ایرانی را تشکیل میدهند و همچنین جامعه زرتشتی و مسیحی همیشه تعامل بسیار خوبی بوده است و البته در طول تاریخ فراز و نشیبهایی نیز وجود داشته ولی برآیند این تعامل این بوده که در حال حاضر تعداد زیادی یهودی در ایران زندگی میکند.
آیا در زندگی روزمره، کلیمیان ایران با رفتار تبعیضآمیز مواجهاند یا روابط عادی و محترمانهای در جامعه دارند؟
جامعه کلیمیان در ایران همیشه این سپاسگزاری را از نظام جمهوری اسلامی ایران داشته بهطوریکه که با وجودی این که نظام بر پایه حکومت و ایدئولوژی دینی بنیادش نهاده شده است؛ ولی باز بااینوجود حفظ احترام جامعه اقلیتهای دینی در ایران بهوضوح آشکاراست.
جامعه ایرانیان کلیمی همیشه در مورد انجام مناسک مذهبی، تدریس علوم دینی، حفظ مدارس خاص کلیمیان و آزادی کسبوکار و ورود جوانان به دانشگاهها و. کاملاً آزاد بوده است و ضمن این که مشکل خاصی نداشتیم و هیچگونه تبعیضی وجود نداشته است.
چه تجربههایی از همدلی بیندینی و مشارکت اجتماعی با سایر ادیان ایرانی داشتهاید؟
چند سالی است که گفتگوی بین ادیان مختلف دینی در ایران به وجود آمده است که تاکنون در حال انجام است و این گفتوگو باعث ایجاد تعامل خیلی بیشتری بین ادیان مختلف و همدلی در جامعه ایرانی است و همیشه در غمها و شادیهای جامعه کل مردم ایران تمام اقلیتهای مذهبی در ایران هم با برادران و خواهران مسلمان خودشان همدل بودند.
همچنین در شادیها و غمها مشکلات جامعه اقلیتهای دینی از جمله جامعه ایرانیان کلیمی خودشان را قسمتی از بدنه ایران میدانند و خودشان را تافتهجدابافتهای از جامعه ایرانی ندیدند و نمیبینند.
آیا امکان برگزاری مراسم دینی، عبادی و آیینی برای کلیمیان در ایران بهصورت آزادانه وجود دارد؟
همانطور که قبلاً گفته شده بود هیچگونه مشکلی در برگزاری مناسک دینی جامعه ما وجود ندارد و تدریس و انجام مراسم دینی خودمان بهصورت آزادانه وجود دارد.
آیا جامعه کلیمیان ایران، همچون سایر ایرانیان، از آرمان فلسطین حمایت میکند؟
همیشه جامعه ایرانیان کلیمی از آرمانهای فلسطین حمایت کردند و اعلام نمودیم که رفتارهای رژیم صهیونیستی بهصورت غیردینی است و مسئله صهیونیسم را از یهودیت همیشه دو مقوله جدا دانستیم.
واکنش جامعه کلیمی به اقدامات سرکوبگرانه رژیم صهیونیستی علیه ملت فلسطین چگونه است؟
همیشه جامعه ایرانیان کلیمی در مورد کشتار و رفتارهای غیرانسانی که نسبت به جامعه و مردم فلسطین انجام شده است انزجار خودشان را اعلام کردند و در اعلامیهها، مراسم، همایشها و در شرکت فعال جامعه کلیمی در راهپیمایی روز قدس نیز در کنار سایر ادیان شرکت داشتند.
برخی رسانهها تلاش دارند جامعه یهودی ایران را همسو با رژیم صهیونیستی معرفی کنند. یا اینکه دستکم متهم به تقیه و سکوت اجباری میکنند. چه پاسخی به این تحریف میدهید؟
همانطور که در سؤال قبلی هم خدمتتان عرض کردم انجام و شرکت در همایشها و اعلام نظرهایی که از طرف مسئولین جامعه کلیمی و همچنین نماینده ایرانیان کلیمی در مجلس شورای اسلامی در بیانیهها و… انجام میشود همیشه محکومیت اعمال رژیم صهیونیستی بر علیه مردم فلسطین بوده است.
بههرحال جامعه کلیمیان ایران در اقلیت وجود دارد و همانطور که این جامعه اقلیت تمایلی ندارد تا از طرف حاکمیت ایران تبعیضی قائل شود و یا سرکوبی نسبت به این جامعه و مشکلات اساسی برای این جامعه ایجاد شود در مسئله فلسطین نیز که خود اقلیتی نسبت به جامعه اکثریتاند بیشتر درک میکنیم و تمایل به این داریم که همانطور که دوست نداریم مشکلاتی برای ما از جامعه حاکمیت ایجاد شود برای مردم فلسطین نیز همینگونه فکر میکنیم.
رژیم صهیونیستی بارها جمهوری اسلامی ایران را تهدید نظامی کرده بود و بالاخره این حماقت را به خرج داد. جامعه کلیمی ایران در برابر این تهدیدات و این جنگ تحمیلی ۱۲روزه چه موضعی دارد؟
اولین بیانیهای که از طرف جوامع یا افراد سیاسی نسبت به تهاجم رژیم صهیونیستی به ایران و حمله غافلگیرانی انجام داده شد جامعه ایرانی کلیمی بود بهطوریکه هر ضربهای که این رژیم به ایران وارد کند و مشکلاتی که بالاخره عواقبی که نسبت به این تهاجم به ایران وارد میشود مطمئناً گریبان جامعه کلیمیان ایران هم خواهد گرفت. درهرحال ما عاشق ایران و ایرانی هستیم هرگونه تهاجمی را از هر دولت خارجی که به منافع ملی ایران ضربه بزند، مورد انزجار ما هم هست.
آیا در دوره جنگ تحمیلی هشت سال دفاع مقدس، جامعه کلیمیان در دفاع از وطن مشارکت داشته است؟ نمونههایی را ذکر میفرمایید؟
در هشت سال دفاع مقدس جامعه کلیمیان ایران بهصورت مؤثر در جنگ شرکت کردند بهطوریکه تعداد زیادی ما ایثارگر داریم که در جبههها شرکت کردند و بسیاری از پزشکان ما در این هشت سال به درمان مجروحان در مناطق جنگی اقدام کردند مثل بیمارستان که به درمان مجروحین جنگی ما بسیار مؤثر اقدام کرد و در دوران هشت سال دفاع مقدس جامعه کلیمیان ایران افتخار این را دارد که تعداد زیادی مجروح، ایثارگر و همچنین شهید به همراه تعداد زیادی از اسیران تقدیم انقلاب کرده است.
رابطه جامعه کلیمی ایران با سایر نهادهای امنیتی، نظامی و سیاسی چگونه تعریف میشود؟ آیا در حفظ وحدت ملی نقشآفرینی دارد؟
حدود ۱۶ سال است که رئیس انجمن کلیمیان تهران و بیش از ۵ سال نماینده ایرانیان کلیمی در مجلس شورای اسلامی هستم که نهادهای امنیتی در بسیاری از مواقع جلوی هرگونه اقداماتی که بر علیه جامعه کلیمی بوده در ایران گرفته شده که اکثر این اقدامات و نقشهها توسط کشورهای خارجی یا به تحریک افرادی که حالا به اسم تندرو در ایران انجام گرفته است در نهایت این نکته حائز اهمیت است که خوب از زمان جنگ غزه تاکنون با وجودی که در کشورهای اروپایی و امریکا تعرضات بسیار زیادی نسبت به جامعه یهودی در مناطق انجام شده ولی در ایران کوچکترین مشکلی برای جامعه کلیمیان ایران به وجود نیامده که این هم به واسطه اقدامات بسیار مؤثر نهاد امنیتی در ایران بوده است.
خبرنگار: سید هادی اسلامی