عرفان از غایت الهی تا غایات اومانیستی و دهری
به گزارش فرقه نیوز
چکیده:
عرفان در مفهوم حقیقی آن، بدان جهت که از سنخ سلوک و پیمودن است، غایتمند بوده و نیل به هدفی متعالی را مدّ نظر دارد. در اندیشۀ عرفان های توحیدباور و خدامحور، انسان حلقه فرجامین زنجیرۀ هستی نیست، بلکه این زنجیره پس از او سیر تکاملی دارد و در اوج کمال به ذات باریتعالی ختم می شود. براین پایه، عرفانهای مبتنی‌بر ادیان یک فصل مشترک غایی دارند که عبارت از رهایی از بند وابستگی های مادی، شناخت خدا و وصول به حقیقت است. اما در سازمان اندیشه و سلوک عرفانهای کهن بشری که مبنای توحیدی ندارند، غایت نیز الهی ـ توحیدی نیست و طریق سلوک به خدا منتهی نمی شود؛ افزون بر این، جنبۀ باطن گرایانه و و تلاش برای رهایی از قید مادیات، آنگونه که در عرفان هایی کهن بشری وجود دارد، در تعالیم و سلوک آن‌ها دیده نمی شود. عرفان های جدید به جهت اتکا بر عقلانیت سکولار و سازماندهی براساس مقتضیات دنیای مدرنِ مادیگرا، حرکت به سمت تعالی معنوی و کمال حقیقی را مد نظر قرار نمی دهند. بلکه، اگر حرکتی هم باشد از سنخ حرکت دوری و چرخشی است که در عمل به درجا زدن منجر می شود. برخی نیز کاملا ایستا بوده و غایت ویژه ای ندارند.
کلیدواژگان: عرفان، غایت، خدامحور، معنویت های جدید، اومانیستی
نویسندگان:
محمدرضا عابدی ، محمد خاکپور
پژوهشنامه عرفان - سال هشتم، شماره 15، پاییز و زمستان 1395.
برای مشاهده کامل مقاله روی فایل مقابل کلیک کنید. pdf
