آمریکای لاتین را باید عمق راهبردی جمهوری اسلامی ایران دانست. ظرفیت عظیم و بستر مناسب برای فعالیت و ترویج اسلام در این منطقه سبب شده تا نظرها به آمریکای لاتین بیشتر معطوف شود. حجت الاسلام محسن صحرائی از طلبههای درس خارج حوزه علمیه قم و از مبلغان اسپانیایی زبان عرصه بینالملل ضمن معرفی پایان نامه خود با عنوان «بررسی هجرت مسلمانان به آمریکای لاتین» از وضعیت مسلمانان در این کشور برایمان سخن گفت. آنچه که در ادامه میآید متن این گفتوگو است:
رسا: در ابتدا خودتان را معرفی کرده و توضیح مختصری پیرامون پایان نامه خود بدهید .
بنده محسن صحرائی مشغول به تحصیل در سطح چهار(معادل دکتری) حوزه مقدس علمیه قم، آشنا به زبان اسپانیولی و فعال در عرصه تبلیغ بینالملل هستم. عنوان پایان نامه سطح سه بنده (کارشناسی ارشد) «بررسی هجرت مسلمانان به آمریکای لاتین» است. این پایان نامه اولین پایان نامهای است که در موضوع آمریکای لاتین در حوزه علمیه و به داوری فاضل ارجمند حجت الاسلام و المسلمین دکتر زمانی دفاع شده است.
در ابتدا به حکم «من لم یشکر المخلوق لم یشکر الخالق» بر خود فرض و لازم میدانم که مراتب تقدیر و تشکر خالصانه خویش را از دو استاد بزرگوار حجت الاسلام شیخ محسن مجتهدزاده و دکتر سهیل اسعد ادگاردو که اینجانب را در تدوین این پایان نامه یاری نمودند ابراز بدارم.
در آمریکای لاتین بیش از سی کشور وجود دارد. که در اکثر این کشورها مسلمانانی حضور دارند که بسیاری از آنها به دلایل مختلفی به آمریکای لاتین مهاجرت کردند.
این پایان نامه در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول در مورد هجرت در اسلام و بخش دوم در مورد هجرت مسلمین به آمریکای لاتین می باشد. بخش اول این رساله دارای سه فصل است.
در فصل اول به صورت نیمه استدلالی به احکام خمسه هجرت(هجرت واجب-مکروه-حرام-مستحب-مباح) در کلام فقهای شیعه اشاره شده است.و در ادامه این فصل احکام المغتربین(احکام مورد نیاز مسلمانان ساکن در بلاد غیر مسلمان) از دیدگاه برخی از مراجع عظام تقلید بیان شده است.اهمیت هجرت در آیات و روایات هم از دیگر مسائل مطروحه در این فصل است.
فصل دوم این بخش به موضوع هجرت در تاریخ اسلام و نمونههایی از هجرت پیامبرصلی الله علیه و آله، ائمه علیهم السلام ، صحابه ، تابعین و مسلمانان از صدر اسلام تا کنون پرداخته است که در این قسمت از رساله به نمونههایی از هجرت همچون: هجرت امیرالمومنین به کوفه و یمن، هجرت امام رضا(ع) به خراسان، هجرت امام هادی(ع) به سامرا، هجرت بلال به شام، هجرت عبدالعظیم حسنی به شهر ری،هجرت سلطان علی بن امام محمد باقر به کاشان و هجرت اشعریّون به قم اشاره شده است.
همچنین در این بخش انگیزه هجرت مسلمانان به کشورهای غیر اسلامی در غالب هجرتهای:تبلیغی، سیاسی، و تجاری مورد بررسی قرار گرفته است. که این بخش در حقیقت مقدمهای برای قسمت دوم پایان نامه است. هجرت امام خمینی به ترکیه و پاریس، هجرت سید قطب به آمریکا، هجرت قاضی شوشتری به هند و چند نمونه دیگر در بخش انگیزهها به عنوان نمونه ذکر شده است. آسیب شناسی و آثار و برکات هجرت مسلمانان به بلاد غیر اسلامی آخرین عنوان قسمت اول این پایان نامه است.
رسا: در خصوص آمریکای لاتین چه مسائلی را مورد بررسی قرار دادید؟
یکی از مسائلی که ما در این بخش مورد بررسی قرار دادیم مربوط به مساله کشف قاره آمریکا از سوی کریستف کلمب است. با استنادات تاریخی که موجود است میتوانیم ادعا کنیم که مسلمانان اولین نفراتی هستند که قبل از کریستف کلمب آمریکا را کشف کردند. در فرض عدم پذیرش این ادعا این مساله را اثبات کردیم که مسلمانان در همان کشتی که برای کشف قاره آمریکا به آب انداخته شد حضور داشتند و چون مسلمانان به علم نجوم مسلط بودند راهنمایی کشتی را به عهده داشتند.
تاریخچه هجرت مسلمانان به آمریکای لاتین، آمار دقیق هجرت مسلمانان به کشورهایی مثل برزیل، کلمبیا، ارژآنتین، شیلی و علت مهاجرت مسلمانان به کشورهای آمریکای لاتین و بررسی وضعیت تبلیغ اسلام در حال حاضر در این منطقه از دیگر بخشهای قسمت اصلی این پایان نامه است. البته مصاحبهای هم با شخصیتهایی نظیر سهیل اسعد، حجت الاسلام عبدالکریم پاس امام جمعه آرژانتین و حجت الاسلام ربانی گرفته شد و در مورد وضعیت مسلمانان در آنجا به تفصیل گفتگو شده است.
رسا: وضعیت تبلیغ کشورها و ادیان مختلف در آمریکای لاتین چگونه است؟
جماعت تبلیغ پاکستان، اهل سنت مصر و ترکیه بیشترین فعالیت را در میان سایر اهل سنت در آمریکای لاتین دارند. مبلغان شیعه عربزبان از لبنان و عراق و نیز از جمهوری اسلامی ایران در آنجا حضور دارند. البته ایرانیها بیشتر تشکیلاتی و ساختاری عمل میکنند چون مسلط به زبان اسپانیولی هستند اما مبلغان عراقی یا لبنانی عموما در مناسبتهای مذهبی خاص دعوت میشوند و برای عربهای مقیم آمریکای لاتین سخنرانی میکنند زیرا به زبان اسپانیولی آشنایی ندارند.
هدف اصلی مبلغان شیعی ایرانی بومیان منطقه است هرچند که مسلمانان هم مورد نظر ما هستند. ما در مراکز اسلامی، دانشگاهها و حتی کلیساها حاضر شده و به بیان دیدگاههای اسلام در مورد موضوعات مختلف میپردازیم.
رسا: نحوه تعامل سایر ادیان مانند مسیحیت با مسلمانان را چگونه ارزیابی میکنید؟
در مورد مسیحیت باید گفت که الان قدرت کلیسا در غرب به علل مختلف تضعیف شده و کلیسا نتوانسته در عرصههای مختلف اجتماعی حضور داشته باشد لذا اقبال عمومی مردم به کلیسا بسیار پایین آمده است و کسانی که بسیار مومن هم باشند نهایتا به همان هفتهای یکبار در یکشنبهها اکتفا میکنند.
متاسفانه بیدینی در غرب رواج پیدا کرده و آمریکای لاتین هم از این قاعده مستثنی نیست. وقتی الان خلاء معنوی در زندگی مردم نمود پیدا کرده و ما به عنوان مبلغان دینی، معارف اهل بیت(ع) را ترویج میکنیم دقیقا خلاء معنوی مردم پر میشود و ما نمونههای بسیار زیادی داریم که با چند ساعت صحبت در مورد دین اسلام به سادگی مسلمان میشوند چون آموزههای اسلام منطبق با فطرت است.
کشیشان کلیسا بارها سوال کردند که ما به عنوان اربابان کلیسا نتوانستیم حکومت دینی تاسیس کنیم اما شما نزدیک به چهل سال پیش انقلاب دینی انجام دادید و تا به امروز در رأس امور یک حاکم دینی است. رمز موفقیت شما چیست که توانستید با دین انقلاب کنید و هر روز این حکومت تقویت میشود. این سوالها باعث شده تا کشیشان بسیار به اسلام علاقهمند شوند و سمینارهای متعدّدی با عنوان گفتگوی بین ادیان برگزار کردند که حتما در این میان نمایندگان اسلام و تشیّع حضور دارند.
رسا: وضعیت هجرت و فعالیتهای مسلمانان در آمریکای لاتین در چه سطحی است؟
در مورد هجرت باید بگویم که الان هجرت خاصی نداریم وعمده هجرتها در اوایل قرن بیستم اتفاق افتاد که بسیاری از ساکنان کشورهای عربی برای فرار از ظلم و ستم حاکمان کشورهای عربی یا فرصتهای شغلی به این مناطق مهاجرت کردند. متاسفانه به دلیل نبود مبلغان دینی در زمان هجرت مسلمانان در اوایل قرن نوزده و بیست برخی از این مسلمانان به مسیحیت گرویدند.
در آرژانتین قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مسلمانانی که در این کشور بودند تمام اسلام را به این میدانستند که شراب ننوشند و یا گوشت خوک مصرف نکنند یعنی تا این میزان آگاهیها از اسلام پایین بود و مشخص است که با این دیدگاه در جامعه مسیحی هضم میشوند. بعد از پیروزی انقلاب حجت الاسلام ربانی از سوی امام در آمریکای لاتین مشغول به فعالیت شدند و بحمدالله موفقیتهای بسیار خوبی را هم به دست آوردند.
رسا: اسلام هراسی در کشورهای غربی بسیار گسترش یافته اولا این میزان در آمریکای لاتین چه مقدار است و آینده اسلام را در آنجا مثبت ارزیابی میکنید؟
متاسفانه اسلام هراسی در غرب به شدت زیاد است. اکثر رسانههای غربی علیه اسلام مشغول به فعالیت هستند و تصاویر نامناسبی از اسلام به جهانیان عرضه میکنند خصوصا آنکه الان داعش را به عنوان اسلام به مردم نشان میدهند اما این مساله به نظر بنده مانند سکه دورو است.
اگرچه فعالیتهای ما در قبال فعالیتهای آنان بسیار ناچیز است چون بودجههای هنگفتی را در راستای اسلام هراسی هزینه میکنند اما بنده وقتی با مردم آمریکای لاتین صحبت میکنم و از آنها میپرسم که به چه دلیل به اسلام تشرّف پیدا کردید یکی از دلایل اصلی را همین اسلام هراسی میدانند.
مسلمانان آمریکای لاتین میگفتند ما بسیار برایمان سوال بود که این اسلام چیست که تا این میزان در رسانهها بر ضدش برنامه ساخته و درصدد تخریب آن هستند. همین تخریبها باعث کنجکاوی آنها شده و به مراکز اسلامی مراجعه کرده و با حقیقت اسلام آشنا شده و مسلمان میشدند. لذا به نظر بنده با توجه به ظرفیتهای موجود امکان گسترش بیش از پیش اسلام در آمریکای لاتین وجود دارد
رسا