جمعه سیاه مناسبتی بیربط به فرهنگ ایرانی اسلامی
پایگاه خبری تحلیلی فرقه نیوز؛ جمعه سیاه که مناسبتی غیردینی و غیربومی برای ایرانیان است، فروشگاههای مجازی و حقیقی زیادی آن را تبلیغ کردند و بهانهای شد برای ارائۀ تخفیف و تبلیغات گسترده برای خریداران. از نظر برخی همین که به مناسبتی مردم تخفیف بگیرند و از نظر اقتصادی به آنها کمک شود کفایت میکند و مهم نیست که این مناسبت بومی باشد یا غربی. اما آیا جمعۀ سیاه توانسته به مردم از نظر اقتصادی کمکی کند و هزینههای آنها را هر چند اندک کاهش دهد؟
تبلیغات جمعه سیاه با ادعای تخفیفهای بالا و حتی ۹۰درصدی انجام شد و زمانبندی محدودی برای تخفیفها ارائه داده شد تا مخاطبان هم از نظر مالی وسوسه شوند هم به دلیل زمانبندی اعلامشده خود را مجبور به خرید هرچه سریعتر کنند.
برخی فروشگاهها قیمت اجناس را بالا بردند و سپس با تخفیف دروغین قیمت را به حالت عادی برگرداندند. مثل تصویری که مشاهده میکنید که قیمت کاور پلاستیکی چمدان ۳ میلیون تومان درجشده و با تخفیف بالا ۹۰درصد قیمت آن تا زیر ۳۰۰ هزار تومان پایین آمده است. قیمت کاور پلاستیکی چمدان بههیچعنوان ۳ میلیون تومان نیست چراکه این قیمت خود چمدان است.
برخی فروشگاهها نیز تخفیفهای بسیار کمی میدهند که با ادعایشان در تبلیغاتشان مبنی بر «تخفیفهای باورنکردنی» همخوانی ندارد. به عبارتی جنس تخفیف خورده با توجه به هزینۀ ارسال و مدتزمانی که ارسال کالا طول میکشد، باحالت عادی تفاوت چندانی ندارد.
برخی محصولات تبلیغشده نیز محصولاتی بودند که فروش چندانی نداشتند و مدتها در انبارها باقیمانده بودند. کم پیش میآید که ملزومات موردنیاز مردم تخفیفهای بالا بخورند. برای مثال در فروشگاه هرلایف و خانومی، شاهد بودیم که بسیاری از لوازمآرایشی و بهداشتی تخفیف خورده، محصولاتی بودند که خریداران کمی داشتند و محصولات پرفروش، تخفیفهای ناچیزی خوردند.
بالا رفتن قیمتها بعد از جمعه سیاه | جمعه سیاه چه روزی است
همچنین برخی فروشگاهها بعد از جمعه سیاه، اقدام به حذف تخفیفها میکنند و محصول به قیمت عادی خود برمیگردد. البته نه قیمت عادی و بازاری، بلکه قیمتی که فروشگاه به محصول اضافه کرده بود و برای بازگشت محصول به قیمت بازار روی آن تخفیف داده بود. به عبارتی بعد از جمعۀ سیاه شاهد بالا رفتن قیمت بسیاری از اجناس با این ترفند خواهیم بود.
در نتیجه فروشگاههای مجازی و حقیقی نهتنها دردی از مردم دوا نکردند و در شرایط فعلی اقتصادی باعث کمک به مردم نشدند، بلکه با ترفندهایی باعث شدند تا مردم محصولاتی را خریداری کنند که به آنها نیازی ندارند و حتی با افزایش قیمتها بعد از جمعه سیاه مواجه شوند. این تبلیغات گسترده و تخفیفهای دروغین باعث میشود تا حس رضایت از خرید وجود داشته باشد و خریدار حس کند از غافله عقب نمانده، اینگونه در مورد قیمتها تحقیق نمیکند و با خوشحالی و توهم سود خرید، خرید خود را انجام میدهد و چیزی میخرد که هیچ نیازی به آن ندارد.
حدود یک هفته منتهی به نهم آذرماه، تبلیغات گستردهای از سمت فروشگاههای فیزیکی و مجازی به بهانۀ جمعه سیاه انجام شد. فروشگاههای مجازی از جمله دیجیکالا، خانومی، اسنپ، تپسی شاپ و اپلیکیشنهای دیگری ازجمله هرلایف، طاقچه و… بهعلاوه فروشگاههای فیزیکی، تبلیغات وسیعی را در فضای مجازی، فضای حقیقی و در بستر پیامک انجام دادند.
بهطور عادی این حجم از فروشگاهها و فروشندهها برای هیچ مناسبت دینی یا بومی مثل اعیاد اسلامی یا شب یلدا و حتی عید نوروز، چنین تخفیفها و تبلیغات گستردهای را انجام نمیدهند. اما همگی برای جمعه سیاه تبلیغات گسترده و تخفیفهای وسوسهکننده تدارک دیده بودند.
جمعه سیاه مناسبتی بیربط به فرهنگ ایرانی اسلامی
جمعه سیاه یا بِلَک فرایدِی (Black Friday) یا حراج جمعه در آمریکا بعد از روز شکرگزاری است که عملاً آخرین جمعۀ ماه نوامبر به شمار رفته و آغاز آیین خرید برای کریسمس حساب میشود. در واقع جمعۀ سیاه، روز تعطیلی نیست، اما اکثر شرکتها این اجازه را به کارکنان خود میدهند که این روز را مرخصی گرفته و به خرید سال نو بپردازند.
در غرب جمعۀ سیاه تخفیف مناسبتی کلان قبل از سال نو میلادی است تا فروشگاهها اجناس باقیمانده خود را بفروشند و از دست آنها خلاص شوند تا در سال جدید اجناس جدید را به مشتریان خود ارائه دهند. همچنین طبق قوانین اروپا، برخی از اجناس تاریخ مصرف خاصی دارند(حتی اجناس غیرخوراکی مثل تشک، پتو و لباس) و فروشگاهها مدتزمان خاصی را برای فروش آنها مهلت دارند که همین باعث اسراف گسترده در اروپا شده و باعث افزایش روحیه مصرفگرایی گردیده است و جمعۀ سیاه فرصت خوبی است تا این محصولات بهجای اینکه امحا شوند، با قیمت ناچیز به مردم فروخته شوند.
بلک فرایدی یا همان جمعۀ سیاه، ترفند جدیدی برای فروش بیشتر آنلاین شاپها شده است. این سؤال پیش میآید که چرا این فروشندهها در عیدهایی که مربوط به فرهنگ خودمان میشود هیچ برنامهای ندارند؟ همچنین این قضیه چه ارتباطی میتواند با خرید مردم ایران داشته باشد درحالیکه ما در ماه اسفند چنین چیزهایی را کمتر مشاهده میکنیم در حالی که نزدیک به سال نوی خودمان است؟
جمعه سیاه چه روزی است | به عبارتی تقلید از جمعۀ سیاه در ایران هیچ همخوانی با مفهوم جمعه سیاه غربی ندارد و حتی تخفیفهای ارائهشده در این مناسبت، هیچ سنخیتی با تخفیفهای بزرگ جمعه سیاه غربی ندارد. این کار در ایران فقط برای تبلیغ، ایجاد روحیۀ مصرفگرایی، فروش بیشتر محصولات فروشگاهها و ترویج مناسبتهای غربی انجام میشود. به عبارتی فقط ضرر این مناسبتها به مردم ما میرسد و هیچ سودی عاید خریدار نخواهد شد.
جمعه سیاه و ایجاد حس رضایت کاذب از خرید
شرایط اقتصادی کشور از نظر خیلیها شرایط مطلوبی نیست و فشار اقتصادی به اقشار مختلف جامعه وارد میشود. به همین دلیل مردم سعی میکنند تا هزینههای خود را مدیریت کنند و خریدهای غیرضروری را از سبد معیشتی خود حذف کنند. در این بین، تخفیف گرفتن و ارزان خریدن برخی اجناس دغدغۀ خیلی از افراد محسوب میشود.
جمعۀ سیاه که با تبلیغات گسترده از سمت فروشگاههای مجازی و فیزیکی همراه بود، ادعا میکرد که تخفیفهای باورنکردنی ارائه میدهد و مخاطبان را مجاب به خرید محصولات خود میکرد. اما آیا جمعۀ سیاه برای مردم فرصت است یا تهدیدی اقتصادی به شمار میرود؟
بهطور کلی محصولات تخفیف خورده عموماً محصولاتی بودند که جزو خریدهای ضروری مردم نبودند. خریداری این کالاها حتی با تخفیف، هزینهای اضافی برای خانوادهها محسوب شده و باعث میشود تا پولشان در راهی خرج شود که در برنامهریزی آنها نبوده و فشار اقتصادی را روی خانوادهها افزایش میدهد.
همچنین برخی فروشگاهها قیمت محصولات خود را بالا بردند و با تخفیف کاذب قیمتها را به نرخ اصلی بازگرداندند. به عبارتی پس از اتمام فصل تخفیف و حذف تخفیفها، قیمتها به نرخ واقعی بازار برنمیگردند بلکه بالاتر از حد عادی خواهند بود. یعنی فروشگاهها اینگونه قیمت محصولات خود را افزایش دادند که باعث میشود در ادامه، خریداران مجبور به پرداخت هزینۀ بیشتر باشند و فشار اقتصادی بیشتری را تحمل کنند.
در آخر اینکه ایجاد حس لذت از خرید با ارائه تخفیف و ایجاد این حس که ممکن است از قافلۀ خرید کردن عقب بمانید، باعث میشود تا خریداران نسبت به خرید از فروشگاهها و کسب تخفیف در آینده حساس بشوند و به خرید محصولات تخفیفخوردهای که نیازی به آنها ندارند ادامه دهند. اینگونه روحیۀ مصرفگرایی به کمک تبلیغات و ایجاد حس لذت تقویت میشود و فروشگاهها میتوانند سودهای بسیار بیشتری همکسب کنند.
نویسنده: حسین عبداللهی
